Karbonhidrat Sayımı

Beslenme

Karbonhidrat Sayımı

05 Eyl 2023

Amacı: Kan şekeri kontrolünün sağlanmasında etkilidir. Öğünde tüketilecek karbonhidrat miktarına göre insülin dozunda ayarlama yapmaya olanak sağlar. Öğün öncesi belirlenen kan şekeri düzeyine göre insülin dozunda veya karbonhidrat tüketiminde ayarlama yapmaya olanak sağlar. Öğretilmesi ve öğrenilmesi kolay bir yöntemdir.

Karbonhidrat Sayımı Nedir?

Tanımı: Karbonhidrat (KH) sayma aşağıdaki fikirlerden oluşmuş bir öğün planlama yaklaşımıdır. KH, post-prandiyal glisemi cevabını etkileyen temel besin öğesidir. KH’ın çeşidinden çok, total miktarı önemlidir.

KH sayımı, daha iyi glisemik kontrolü sağlamak için öğünde tüketilecek olan KH miktarının ayarlanmasına tüketilecek KH miktarına uygun insülin doz ayarı yapılmasına veya öğün öncesi kan glikoz düzeyine göre insülin dozunun ayarlanmasına olanak sağlayan bir öğün planlama yöntemidir.

Karbonhidrat İçeren Besinler: Tam tahıl taneleri, un ve undan yapılan besinler,

Ekmek, makarna, yufka, bazlama, erişte, pirinç

Kurubaklagiller

Meyveler, sebzeler

Nişastalı sebzeler (patates, bezelye)

Süt ve ürünleri (peynir dışındaki)

Bira, şarap ve likör

Tatlı ve şekerlemeler

Bazı içecekler (kola, sade gazoz, meyve suyu)

Fruktoz, sukroz, maltoz gibi şekerler

Şeker alkolleri

KH sayımında posanın rolü

Karbonhidrat içeren besinler, yüksek oranda posa içeriyorlarsa (> 5 g ), bu miktar toplam KH değerinden çıkarılarak hesap yapılmalıdır.

Kahvaltılık tahıl: 28 g KH, 6 g posa içerir Toplam KH değeri = 28-6 = 22 g

Eğer öğünde 5 gramdan fazla posa varsa total

KH’tan Posa miktarını çıkartmak gerekir.

1 kap posalı tahıl = 6 Posa (g) 32 Total KH (g)

1 dilim Tam tahıl ekmeği = 3 Posa (g) 15 Total KH (g)

1 sb düşük yağlı süt = 0 Posa (g) 9 Total KH (g)

1 sb çilek = 2 Posa (g) 15 Total KH (g)

Toplam= 11 Posa (g) 71 Total KH (g)

71-11=60 gram KH

Counting carbs with fiber Complete Guide to Carb Counting” by H Warshaw, K Kulkarni,

KH Sayımı için öneriler

KH tüketimi ana/ara öğünlerde benzer olmalı,

Öğünlerdeki KH türünden ziyade, total KH miktarı önem taşır,

Yoğun insülin tedavisi alanlar, öğünlerde tüketecekleri KH miktarına göre, öğün öncesi insülin dozlarını ayarlamalıdırlar.

İdeal Beslenme Planı için, Glisemiyi yükseltmeyen besinler seçilmelidir.

Kan Şekeri düzeyleri stabil olmalıdır.

Vücutta anti inflamatuar etki gösteren yüksek antioksidanlı besinler arttırılmalı

Karbonhidrat, yağ ve proteini dengelenmiş bir diyet.

Yağ içeriği %25’ten, protein içeriği %20-25’ten fazla olmamalı

Enerji yoğunluğu yüksek besinleri az tüketmek

Daha az hazır besin tüketmek

Çeşitli besinlerden oluşmalı

Posa günde 30-35 gram olmalı

KH sayımı 2 temele dayanır

1.Kan şekerine etkisi olan temel besin öğesi KH’lardır. KH’lı besinlerin %90-100’ü yenildikten 15 dk-2 saat içinde, kana glikoz olarak geçer.

2.Eşit miktardaki basit şeker veya nişasta, kan şekerini eşit düzeyde yükseltir.

Kaynakça:

American Diabetes Association. (Erişim tarihi: 2023). www.diabetes.org
Clinical Diabetes. (2012). 30(3), 130-133.
National Health Service. (Erişim tarihi: 2023). www.nhs.uk
Nutrition Today. (2010). 45(6), 262-266.
Counting carbs with fiber Complete Guide to Carb Counting” by H Warshaw, K Kulkarni,

Dyt. Rana Hızarcı