Deri kanseri, cilt hücrelerinin anormal ve kontrolsüz bir şekilde büyümesiyle ortaya çıkan bir kanser türüdür.
Genellikle cildin güneş ışınlarına maruz kalan bölgelerinde görülse de vücudun diğer bölgelerinde de gelişebilir. Deri kanseri, cildin en dış tabakası olan epidermiste başlar ve bu tabakada yer alan farklı hücrelerde değişikliklerin meydana gelmesiyle ortaya çıkar.
Üç ana deri kanseri türü şunlardır
Bazal Hücreli Karsinom (Bazal Hücre Kanseri)
En yaygın deri kanseri türüdür ve genellikle cildin en dış katmanı olan epidermisteki bazal hücrelerde gelişir. Yavaş büyür ve nadiren vücudun diğer bölgelerine yayılır. Genellikle yüz ve boyun gibi güneşe en fazla maruz kalan bölgelerde görülür.
Skuamöz Hücreli Karsinom (Skuamöz Hücre Kanseri)
Epidermisin daha üst katmanlarındaki skuamöz hücrelerden kaynaklanır. Bazal hücreli karsinomdan daha agresif olabilir ve yayılma potansiyeline sahiptir. Güneşe maruz kalan bölgelerde, ancak bazen ağız, dudaklar ve genital bölgeler gibi daha farklı alanlarda da ortaya çıkabilir.
Melanom
En tehlikeli deri kanseri türüdür. Melanosit adı verilen, cilde rengini veren hücrelerde oluşur. Melanom, erken teşhis edilmediğinde hızla büyüyebilir ve vücudun diğer bölgelerine yayılabilir. Melanomun tanınması önemlidir çünkü erken tedavi edilmezse yaşamı tehdit edici olabilir.
Cilt kanserinin en yaygın nedenlerinden biri güneşten gelen ultraviyole (UV) ışınlarına uzun süre maruz kalmaktır. Güneş ışığına uzun süreli maruz kalmak, cilt hücrelerinin DNA'sına zarar vererek kanser oluşumuna yol açabilir. Bu risk, özellikle açık tenli insanlar için daha yüksektir çünkü ciltleri güneşe karşı daha az koruyucu olan melanin pigmentine sahiptir.
Bunun yanı sıra solaryum gibi yapay UV ışığı kaynakları da cilt kanserine neden olabilir. Solaryum kullanımı, özellikle genç yaşta başlandığında, cilt hücrelerine zarar vererek kanser riskini artırır. Genetik yatkınlık da önemli bir risk faktörüdür. Ailede cilt kanseri öyküsü olan kişilerde hastalığın gelişme olasılığı daha yüksektir. Genetik faktörler, cilt hücrelerinin UV ışınlarına karşı daha savunmasız olmasına yol açabilir.
Ayrıca, çocukluk ve gençlik döneminde sık yaşanan güneş yanıkları, ilerleyen yaşlarda cilt kanseri riskini artıran bir diğer etkendir. Ciddi güneş yanıkları, cilt hücrelerine kalıcı hasarlar vererek kanser oluşumunu tetikleyebilir. Bağışıklık sisteminin zayıflaması da cilt kanserine yol açan etkenlerden biridir. Özellikle organ nakli sonrası bağışıklık baskılayıcı ilaç kullanan kişilerde cilt kanseri gelişme riski daha yüksektir, çünkü bağışıklık sistemi zayıfladığında kanserli hücrelerle savaşma yeteneği azalır.
Son olarak, bazı kimyasal maddelere maruz kalma da cilt kanserine yol açabilir. Özellikle arsenik gibi zararlı kimyasallar, cilt hücrelerine zarar vererek kanser oluşumuna katkıda bulunabilir. Cilt kanserinin en yaygın nedenleri arasında güneşe maruz kalma, solaryum kullanımı, genetik yatkınlık, güneş yanıkları, bağışıklık sisteminin zayıflaması ve kimyasal maddeler yer alır.
Yeni bir benin oluşması veya mevcut benlerin boyut, şekil, renk ya da dokusunda değişiklikler gözlenebilir. Özellikle asimetrik, düzensiz kenarlı, birden fazla renge sahip, hızla büyüyen veya normalden farklı görünen benler, cilt kanserinin bir belirtisi olabilir. Ayrıca, ciltteki yaraların iyileşmemesi de bir işarettir. Eğer bir yara birkaç hafta boyunca iyileşmiyorsa, kanama yapıyorsa veya kabuklanıyorsa, bu durum cilt kanseri habercisi olabilir.
Cilt üzerinde var olan lekelerde değişiklikler de dikkat edilmesi gereken başka bir belirtidir. Özellikle renk değişimi, koyulaşma veya büyüme gibi farklılıklar kanser belirtisi olabilir. Kaşıntı, acı, hassasiyet ya da kanama gibi semptomlarla birlikte görülen bu değişiklikler, cilt kanserinin önemli işaretlerinden biridir.
Sonuç olarak, ciltte meydana gelen herhangi bir yeni leke, ben veya iyileşmeyen yara, cilt kanserinin belirtisi olabilir. Bu tür değişiklikler fark edildiğinde bir dermatoloğa başvurulması önerilir.
Cilt kanseri teşhisi, genellikle bir doktorun cildi incelemesi ve şüpheli görünen alanlar üzerinde testler yapmasıyla gerçekleştirilir. Erken teşhis, cilt kanserinin başarılı tedavisinde kritik öneme sahiptir. Cilt kanserinin teşhisi için izlenen temel adımlar şunlardır:
İlk olarak, bir dermatolog cildinizdeki şüpheli alanları incelemek üzere fiziksel bir muayene yapar. Bu muayene sırasında yeni çıkan veya değişen benler, lekeler ve iyileşmeyen yaralar dikkatle değerlendirilir. Dermatolog, lekenin boyutuna, şekline, rengine ve kenarlarının düzenliliğine bakarak ciltteki değişikliklerin kanser belirtisi olup olmadığını anlamaya çalışır. Bu adımda tüm cilt yüzeyi gözden geçirilir ve başka şüpheli alanlar da kontrol edilir.
Gerekli görüldüğünde, dermatolog daha ayrıntılı bir inceleme yapmak için dermatoskop adı verilen bir büyüteç kullanabilir. Dermatoskop, cildin yüzeyini daha net bir şekilde gösterir ve şüpheli bölgelerdeki hücresel yapıyı daha iyi anlamayı sağlar.
Eğer fiziksel muayene ve dermatoskop ile yapılan incelemeler sonucunda cilt kanseri şüphesi varsa, kesin teşhis koymak için biyopsi yapılır. Biyopside, şüpheli alandan küçük bir doku örneği alınarak laboratuvarda incelenir. Bu doku örneği, kanser hücrelerinin varlığını tespit etmek ve kanserin türünü belirlemek için analiz edilir. Biyopsi, cilt kanserinin kesin tanısını koymanın en güvenilir yoludur.
Cilt kanserinin tedavisi, kanserin türüne, evresine, bulunduğu bölgeye ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Tedavi seçenekleri genellikle kanseri ortadan kaldırmaya, yayılmasını durdurmaya ve cildin görünümünü korumaya odaklanır. Cilt kanserinin tedavisinde en yaygın yöntemler şunlardır:
· Cerrahi Müdahale
· Mohs Cerrahisi (Bu yöntem, sağlıklı dokuyu koruyarak kanserin tamamen çıkarılmasını sağlar.)
· Kriyoterapi
· Radyoterapi
· Kemoterapi
· İmmünoterapi
· Fotodinamik Terapi (PDT)
Cilt kanserinin tedavisi hastalığın türüne ve evresine göre planlanır. Erken teşhis edilen vakalarda tedavi başarı oranı çok yüksektir. Bu nedenle, düzenli cilt kontrolleri ve güneşten korunma büyük önem taşır.
Cilt kanserinden korunmak için alınabilecek önlemler, cilt sağlığını korumaya ve kanser riskini azaltmaya odaklanır. Bu önlemler, özellikle güneşin zararlı ultraviyole (UV) ışınlarına maruziyeti en aza indirmeyi hedefler. İşte cilt kanserinden korunmak için uygulanabilecek temel yöntemler:
· Güneşten Korunma
· Güneş Kremi Kullanımı
· Koruyucu Giysiler Giymek
· Solaryumdan Kaçınmak
· Düzenli Cilt Kontrolleri Yapmak
· Güneş Yanıklarından Kaçınmak
· Güneşin Zararlı Etkilerine Karşı Bilinçlenmek
Bu basit önlemler, cilt kanseri riskini önemli ölçüde azaltabilir. Güneşten korunma alışkanlığı kazanmak ve düzenli cilt kontrolleri yaptırmak, sağlıklı bir cilt için kritik önem taşır.
Dr. Adem Zorlu
Yukarı çık