Yaşlılıkta Kalp Ve Damar Hastalıkları

Kalp Hastalıkları

Yaşlılıkta Kalp Ve Damar Hastalıkları

20 Eki 2024

Genellikle yaşlanma sürecinin doğal bir sonucu olarak görülen kalp ve damar hastalıkları yaşlılarda sık görülen bir sağlık sorunudur. Erken teşhis ve uygun tedavi ile bu hastalıkların etkileri azaltılabilir.

Yaşlılıkta sık görülen kalp ve damar hastalıkları nelerdir?

1-Hipertansiyon

Hipertansiyon kan basıncının normalin üstünde olması durumudur.

Yaşlılıkta damarların elastikiyetinin azalması, böbrek fonksiyonlarının azalması, hormonal dengede değişiklikler, aşırı tuz tüketimi, alkol ve sigara kullanımı, stres, aile geçmişi, obezite, diyabet, yüksek kolesterol gibi eşlik eden diğer kronik hastalıklar ve bu dönemde kullanılan bazı ilaçlar kan basıncını yükselterek hipertansiyona yani yüksek tansiyona neden olur. Hipertansiyon, kalp krizi, kalp yetmezliği ve inme riskini artırır.

2-Ateroskleroz

Ateroskleroz yani yaşla birlikte damarların sertleşmesi, damarların esnekliğinin ve dolayısıyla kan akışının azalmasına neden olur. Atar damarların içinde biriken yağ, kolesterol ve diğer maddeler sonucu meydana gelen ateroskleroz zamanla ilerleyerek kalp krizi, inme ve periferik arter hastalığı gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz yapmak, sigarayı bırakmak, stres yönetimi ve düzenli sağlık kontrolleri, ateroskleroz riski azaltılabilen önlemlerdir.

3-Koroner Arter Hastalığı

Koroner arterler, kalbe oksijen ve besin maddeleri taşıyan damarlardır, koroner arterlerin daralması, kalp kasının yeterince oksijenlenmesini engeller ve koroner arterlerin daralması ve tıkanması koroner arter hastalığına neden olur. Koroner arter hastalığının en sık nedeni aterosklerozdur.

4-Aritmiler

Kalbin atış hızının ve düzeninin bozulması anlamına gelen aritmi genellikle yaşlılıkla meydana gelen değişikliklerden kaynaklanır. Koroner arter hastalığı, kalp kası hastalıkları veya hipertansiyon gibi bazı kalp damar hastalıkları, yaşlanma, potasyum, magnezyum ve kalsiyum gibi elektrolitlerin dengesizlikleri ve bazı ilaçlar aritmilere neden olabilir.

Kalp atışlarının düzensizleşmesine ve genellikle hızlı bir kalp ritmine yol açan atriyal fibrilasyon gibi bazı aritmiler, yaşlılarda yaygındır ve inme riskini artırabilir.

5-Kalp yetmezliği

Genellikle kalp kasının zayıflaması veya kalp kapakçıklarının fonksiyonlarının bozulması nedeniyle kalbin yeterince kan pompalayamaması kalp yetmezliğine neden olur. Kalp yetmezliğine, kalp kapak hastalıkları, koroner arter hastalığı, hipertansiyon, kardiyomiyopatiler, aritmiler, kalp krizi ve diyabet gibi durumlar neden olur.

6-Miyokard Enfarktüsü (Kalp Krizi)

Miyokard enfarktüsü, kalp kasına giden kanın aniden kesilmesi sonucu kalp kasının oksijenlenmesinin bozulması ve besin maddelerini alamaması sonucu kalp kası hücrelerinin hasarlanmasıdır.

Koroner arter hastalığı, hipertansiyon, obezite, diyabet, kolesterol yüksekliği, sigara içmek, fiziksel aktivite eksikliği ve kronik stres gibi kardiyovasküler hastalık riskini artıran durumlar miyokard enfarktüsüne sebep olan başlıca durumlardır.

Miyokard enfarktüsü acil bir durumdur ve hemen tıbbi müdahale edilmesi gerekmektedir.

7-Periferik Arter Hastalığı (PAH)

Genellikle ateroskleroz nedeniyle gelişen ve kan akışının azalmasına yol açarak bacaklar, kollar ve diğer uzuvlarda ağrı, kramp ve zayıflık gibi belirtilere neden olan bir dolaşım bozukluğudur. İleri yaş, obezite, sigara kullanımı, hareketsiz yaşam şekli, hipertansiyon, yüksek kolesterol ve diyabet periferik arter hastalığı riskini artıran durumlardır.

8-Kapak Hastalıkları

Kalpte bulunan mitral kapak, triküspit kapak, aort kapağı ve pulmoner kapağın işlevlerini yerine getirememesi, kapakların darlığı (stenoz) veya yetersizliği ile sonuçlanır. Kapakların düzgün açılıp kapanamaması kan akışını etkileyebilir.

Kalp kapak hastalıklarının başlıca nedenleri arasında; doğuştan anomaliler, ateroskleroz, romatizmal ateş, bağ dokusu hastalıkları, kalp krizi ve kalp yetersizliği, enflamatuvar hastalıklar, enfektif endokardit ve ileri yaş sayılabilir.

9. Aort Anevrizması

Vücudun en büyük atar damarı olan aort damarının genişlemesi veya balonlaşması sonucu oluşan, acil müdahale gerektiren ciddi bir sağlık sorunudur ve yaşlılarda daha sık görülür.

Genetik faktörler, ileri yaş, sigara kullanımı ve hipertansiyon, ateroskleroz, diyabet gibi kronik hastalıklar aort anevrizması gelişimine neden olabilecek durumlardır.

Yaşlılıkta kalp ve damar hastalığı riskini artıran nedenler nelerdir?

1-Genetik yatkınlık (ailede kalp ve damar hastalıkları öyküsü olması)

2-Yaşam tarzı (alkol, sigara, hareketsiz yaşam ve kötü beslenme)

3-Eşlik eden diğer hastalıklar (diabet, obezite, böbrek hastalığı, yüksek kolesterol düzeyleri, KOAH gibi kronik hastalıklar)

4-Stres

5-Metabolik değişiklikler (metabolizmanın yavaşlaması sonucu vücutta kolesterol, trigliseritler ve kan şekeri seviyelerinde artış

6-Hormonal değişiklikler (kadınlarda postmenapozal dönemde östrojen seviyelerindeki düşme)

7-Damar duvarındaki değişiklikler (yaşlılıkla birlikte damarların esnekliğini kaybetmesi nedeniyle kan basıncının yükselmesi)

Yaşlılıkta sık görülen kalp ve damar hastalığı riskini azaltmak için neler yapılmalıdır?

Yaşlılıkta karşılaşılabilecek kalp ve damar hastalığı riskini azaltmak için erken dönemde önlem almak önemlidir.

1-Düzenli sağlık kontrolleri

Tansiyon, kolesterol ve kan şekeri düzeyleri takip edilmelidir. Ailede kap hastalığı varlığında kontrollerin düzenli olması önemlidir.

2- Düzenli egzersiz:

-Aerobik

-Kasları çalıştırarak güç ve dayanıklılığı artıran direnç antrenmanları (ağırlık çalışma)

-Esneme hareketleri

kalp ve damar sağlığını koruyan egzersizlerdir.

3- Sağlıklı beslenme:

-Lif açısından zengin (tam tahıllar, meyve, sebze ve baklagiller), sağlıklı yağlar (zeytinyağı, avokado, fındık yağı), balık ve deniz ürünleri (omega-3 içeren somon, sardalya gibi yağlı balıklar), düşük yağlı süt ürünleri tüketmek,

-Tatlılar, şekerli içecekler ve işlenmiş gıdalardan kaçınmak, tuz alımını kısıtlamak

kalp sağlığını korumaya katkı sağlayabilir.

4- Kilo kontrolü

Vücut kitle indeksi (BMI) ve bel çevresi ölçümleri düzenli olarak takip edilmelidir.

5- Sigara ve aşırı alkol tüketiminden kaçınma

Sigara, kalp krizi ve inme riskini önemli ölçüde artırır.

Aşırı alkol tüketimi, hipertansiyon, obezite, kalp krizi ve felç riskini artırır. Alkol bazı ilaçlarla etkileşime girerek ilaçların etkisini azaltabilir veya yan etkilerini artırabilir.

6-Stresle başa çıkma

Yoga, meditasyon, nefes egzersizleri yapmak, sosyal aktivitelere katılmak ve hobiler edinmek ruh sağlığı ve dolayısıyla kalp ve damar sağlığı üzerinde olumlu etkiler sağlar.

7- Uyku düzeni

Günde ortalama 8 saat uyku sağlıklı bir vücut için önemlidir, yetersiz veya düzensiz uyku, kalp hastalığı riskini artırabilir. 6 saatten az uyku, yüksek tansiyon, diyabet, obezite ve kalp hastalığı riskini artırabilir. Uyku apnesi varsa tedavi edilmesi önemlidir.

8-İlaç kullanımının düzenlenmesi

Hipertansiyon, diyabet ve kolesterol yüksekliği olan kişilerin ilaçlarını düzenli kullanması, ilaç

dozlarının ayarlanması, gerekli durumlarda aspirin gibi kan sulandırıcılar kullanması kalp ve damar sağlığı için önemlidir.

Kalp ve damar hastalıkları hangi cinsiyette daha fazla görülür?

Kalp ve damar hastalıkları kadınlarda daha fazla görülmektedir.

Kadın koroner damarlarının daha ince ve yapısının daha kırılgan olması, menapoz döneminde östrojen seviyelerinin düşmesi, menapoz sonrası ateroskleroz riskinin yükselmesi, sosyal ve ailevi sorumluluklar nedeniyle daha fazla stres altında olmaları gibi nedenler bu hastalıkların kadınlarda erkeklerden daha fazla görülmesinin nedenlerindendir.

Yaşlılıkta kalp ve damar hastalıklarının tedavisinde izlenen yollar nelerdir?

Yaşlılıkta kalp ve damar hastalıklarının tedavisi, bireyin genel sağlık durumuna, hastalığın türüne, ciddiyetine bağlı olarak değişiklik gösterir. Yaşlılıkta kalp ve damar hastalıkları tedavisinde, multidisipliner bir yaklaşımda bulunmak gerekir.

- Düzenli sağlık kontrolleri, tedavi planlarının düzenlenmesi ve kan tahlilleri sağlığın kontrol altında tutulmasını sağlayan önlemlerdir.

- Fiziksel aktivite, diyet, sigaranın bırakılması, alkol alımının azaltılması gibi yaşam tarzı değişiklikleri, kilo kontrolü ve stres yönetimi hastalığın ilerlemesini durdurmaya ve risk faktörlerini azaltmaya yardımcı olabilir.

- İlaç tedavileri, antihipertansifler, kalp yetmezliği ilaçları, kan sulandırıcılar, kolesterol düşürücüler, diyabet ilaçları kalp ve damar hastalıklarının tedavisinde kullanılan riski azaltmaya yönelik belli başlı ilaçlardır.

- Tıkanmış veya daralmış koroner damarların genişletilmesini sağlayan koroner anjiyoplasti ve stent uygulamaları, tıkanmış damarın etrafında alternatif bir yol oluşturulmasını sağlayan

bypass ameliyatları ve hasarlı kapakları onarmayı amaçlayan kalp kapak cerrahisi bu hastalıkların tedavisinde uygulanan cerrahi yöntemlerdir.

- Stres yönetimi ve psikososyal destek yaşlı bireylerin genel sağlık durumunun iyileştirilmesinde önemli prosedürlerdir.

Dr. Nilgün Duman