Günümüzde yaşam sürelerinin uzaması ve bu nedenle yaşlı popülasyonun artması özellikle demans gibi ileri yaşlarda görülen hastalıkların da artışını beraberinde getirmiş gibi görünmektedir.
ALZHEİMER HASTALIĞI
Günümüzde yaşam sürelerinin uzaması ve bu nedenle yaşlı popülasyonun artması özellikle demans gibi ileri yaşlarda görülen hastalıkların da artışını beraberinde getirmiş gibi görünmektedir.
Demans (bunama), hafıza, öğrenme, düşünme ve bilişsel yeteneklerde bozulma ile giden genel bir terimdir.
Bir demans türü olan Alzheimer, 65 yaş ve üstü demans hastalarının 2/3 sinde görülen nörolojik yıkımla giden bir hastalıktır. 65 yaş altı Alzheimer hastalarının % 5-10 kadarında erken başlangıç görülür.
Erken başlangıçlı Alzheimer hastalığında genetik geçiş gösterilmiştir. APP, PSEN1 ve PSEN2 genlerinde meydana gelen mutasyon, otozomal dominant geçiş göstererek hastalığın, % 50 ihtimalle hastanın çocuklarına geçmesine neden olur.
Hastalığın geç başlangıçlı formunda, APOE4 geninin e4 izoformunun hastalığa yatkınlıkla ilişkili olduğu gösterilmiştir. APOEe4 allelini tek olarak taşıyanlarda hastalık her zaman gelişmez ama iki alleli de taşıyanlarda %90 olasılıkla Alzheimer Hastalığı görülebilir.
Erken dönemde en sık görülen semptom yakın dönem hafıza kaybıdır.
Alzheimer sinsi bir hastalıktır. Hastalığın semptomları tanı konulduğu sıradaki bilişsel bozukluğun derecesine göre değişmekle birlikte (preklinik veya presemptomatik, orta ve demansla giden dönem) en sık görülen semptomlar ;
-Kısa süren yakın dönem hafıza kaybı
-Aynı soruyu sık tekrarlama
-Her zamanki yaptığı işleri yapamama
-Zaman ve mekan mefhumunda karışıklık
-Kelime bulmada zorluk
-İlgisizlik
-Kişisel bakım ve hijyeni önemsememe
-Yerinde duramama, sürekli dolaşma
-Sinirlilik, uykusuzluk, kaygı bozukluğudur.
Yaşlanma ile birlikte beyin hücrelerinde meydana gelen kayıpların Alzheimer Hastalığına neden olduğu düşünülmektedir. Alzheimer hastalığı geri dönüşümsüz bir hastalıktır. Tedavisi henüz mümkün değilse de hastalığın semptomlarını ve ilerleyişini yavaşlatmak için bir takım ilaçlar mevcuttur.
Nilgün Duman MD, PhD
Referanslar
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK499922/
Kumar A, Sidhu J, Goyal A, Tsao JW. Alzheimer Disease. 2022 Jun 5. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan–. PMID: 29763097.
Yukarı çık