Yenidoğanlarda Sarılık

Anne ve Çocuk Sağlığı

Yenidoğanlarda Sarılık

09 Mar 2023

Doğumdan sonraki ilk 24 saat içinde gerçekleşen kandaki total bilirubin düzeyi artışının normal zamanında doğan bebeklerde 12,9 mg/dl erken doğan bebeklerde 15 mg/dl yi geçtiği, günlük artış hızının 5 mg/dl'yi geçtiği durum ise patolojik sarılık olarak adlandırılır, ileri tetkik ve tedavi gerektirir.

Yenidoğanlarda sarılık, kanda bilirubin denilen maddenin artışına bağlı olarak oluşan çoğunlukla altta bir neden olmaksızın kendiliğinden iyileşen ama bazı durumlarda da ileri tetkik ve tedavi gerektiren bir durumdur.

Doğumdan 24-72 saat sonra gerçekleşen kandaki total bilirubin düzeyi artışının normal zamanında doğan bebeklerde 12,9 mg/dl erken doğan bebeklerde 15 mg/dl yi geçmediği, günlük artış hızının 5 mg/dl yi geçmediği çoğunlukla 10-14 gün içerisinde kendiliğinden geçen, herhangi bir tedavi gerektirmeyen ama yakın takip gerektiren durum fizyolojik sarılık olarak adlandırılır.

Doğumdan sonraki ilk 24 saat içinde gerçekleşen kandaki total bilirubin düzeyi artışının normal zamanında doğan bebeklerde 12,9 mg/dl erken doğan bebeklerde 15 mg/dl'yi geçtiği, günlük artış hızının 5 mg/dl'yi geçtiği durum ise patolojik sarılık olarak adlandırılır, ileri tetkik ve tedavi gerektirir.

Bazen de anne sütünün içeriğindeki bazı maddelerden dolayı bilirubin atılımı zorlaşır, geri emilimi artar ve vücutta birikir, bu da anne sütü sarılığı olarak adlandırılır. Genelde tedavi gerektiren bir durum değildir, sadece fizyolojik sarılığa nazaran biraz daha uzamış sarılığa neden olur. Anne emzirmeye kesinlikle devam etmelidir, bebek yakın takibe alınır, klinik duruma göre bebek hastaneye yatırılıp tedavi edilebilir.

Erken doğan bebekler, diyabetik anne bebekleri, kan uyuşmazlıkları, doğum sonrası iyi emzirilmeyen bebekler, kardeşlerde daha önceden sarılık geçirme öyküsü olan bebeklerde risk daha fazladır.

Sarılık yenidoğanlarda önce sklera (gözün beyaz olarak gözüken kısmı) ve yüzde, ağız içinde başlar, daha sonra sarılığın ilerlemesiyle gövdeye, en son kollara ve bacaklara yayılır.

Sarılık tablosuna bebekte uyku hali, emmede isteksizlik, ateş, ağlama nöbetleri, açık renkli ve soluk dışkılama, koyu renkli idrar gibi şikayetler eşlik edebilir.

Tanı klinik olarak şüphelenilen bebekte alınan kan testleriyle konur. Patolojik sarılık erken tanı alıp tedaviye başlanmazsa ileri evrede kernikterus denilen bilirubinin beyin sisteminde birikmesiyle oluşan oldukça nadir görülen bir sinir sistemi hastalığına dönüşebilir.

Tedavi gerektiren sarılıkta en sık fototerapi denilen vücutta biriken bilirubini idrarla atılabilecek forma dönüştüren ışık tedavisi ve bazı durumlarda bebeğin kan değişimi gibi tedaviler kullanılır. Bu iki tedavi yönteminde de bebek küvözde, yoğun bakım şartlarında takip edilmelidir.

Yenidoğan sarılığın önlenmesi için, annenin günde en az 8-12 kez bebeği emzirmesi gerekir ve anneye etkin bir emzirme eğitimi verilmelidir. Evde bebeğin belli aralıklarla cilt rengini ve sklerasını (gözün dışardan gözüken beyaz kısmı) kontrol etmesi istenir. Bebeğin idrar ve gaitasının rengini kontrol etmesi istenir. Sarılıktan şüphe edilen durumunda konunun ciddiyeti ile alakalı bir doktora danışın.

Dr. Hasan Ali BAŞ

Kaynakça:

http://www.neonatology.org.tr

https://www.nhs.uk/conditions/jaundice-newborn/diagnosis/